Katharina Petzoldt

„Do bes noch nit lans Schmitz-Backes“

„Do bes noch nit lans Schmitz Backes!“ Dat wor dis Johr et Thema för der Mundartautorenovend, dä jedes Johr vum Heimatverein Alt-Köln orjaniseet weed. Elf Kölsch-Autore hatten ehr Verzällcher un Rümcher zo däm Thema enjescheck un alle Elf hann die am 10. September beim Vereinsovend en der „Residenz am Dom“ och vörjedrage. De Residenz es bal us alle Nöt jeplatz. Dat hät der Heimatverein selde erläv. Et moote noch Zosatzstöhl raanjeschlepp wäde un e paar Lückcher mooten sujar stonn.

 

„Do bes noch nit lans Schmitz-Backes“, ess e Wohrwoot, wat hück noch en Kölle jebruch weed. Ävver weiß och jeder, wat domet jemeint ess? Wä Schmitz heiß jehö’t bei der Kölsche-Huhadel, derer vun Schmitz.  Em kölsche Tilefonboch ha’mer fünnef Sigge voll vun de Schmitzens un domet mer all de Schmitze ungerscheide kann, krijjen die noch ne Beiname, dä bei se pass. Hät ne Schmitz en lang Nas, ess dat de Schmitze-Nas. Hät’e ne Puckel, ess dat der Schmitze-Puckel. Hät ne Schmitz kein Hoor, ess dat die Schmitze-Plaat. Ess ne Schmitz ze lang jerode, ess dat der Schmitze-Lang. Ess einer dönn, der Schmitze-Schmal. Su ha’mer noch der Schmitze-Jrön, de Schmitze-Möhn, der Schmitze Jäl, der Schmitze-Schäl, der jriese Schmitz, der fiese Schmitz, der Schmitze Türk un hät’e ne Mopp om Kopp, de Schmitze Pürk.

Un jetz mösse mer e bessje Jeschichtskund bedrieve. Do wor öm et Johr 1797 e Backes (eine Bäckerei) op der Vringsstroß Nr. 5, koot vör der Vringspooz. Dä, dem dat Backes jehören dät, heeß Schmitz. Et wor doch klor, dat do druss dann Schmitz-Backes jewooden ess. Jetz weiß mer ävver immer noch nit, wat dat met „Do bes noch nit lans Schmitz-Backes“ ze dunn hät. Dä Schmitz-Backes hät ävver nit nor Brut un Brütcher jebacke, dat Backes dät och en jroße Roll spille, wann för e Beispill ne ärme Hösch jet ussjefresse hatt, zor Strof vum Tippo em Frankentoon bes aan de Vringspooz öm si Levve laufe moot, un jeder kunnt in verkamesöle, trieze, bespäue. Doför hät mer och „Staupenschlag“ jesaat. Hatt’e die Tortor üvverlääv, kom alsu aan der Vringspooz aan, dann wor dä aan  Schmitz-Backes vörbei un frei. Dat hann de winnichste jeschaff.

Hück muss keiner mih öm si Levve laufe, ävver jeder hät doch allt ens e jroß odder klei Problem. Wenn dat dann jeschaff ess, ess mer lans Schmitz-Backes. Hät einer einem op der Schlipps jetrodde (beleidigt) un dä hät dann noch met dem e Höhnche ze plöcke (denjenigen zur Rechenschaft zu ziehen) säht mer och: „Met däm ben ich noch nit fädich! Dä ess noch nit lans Schmitz-Backes! Dä kritt noch sing Knuuze! Do kanns de Dich drop verloße!“